an excusing

* * *

• When you believe you are excusing yourself, you are accusing yourself. (St. Jerome)

cūr (old orthog. quor; cf. Vel. Long. p. 2236 P.; and in MSS. sometimes cor, v. Lachm. ad Lucr. II. p. 171 sq.), adv. [contr. from quare; cf. Vel. Long. p. 2231 P. and the letter C; acc. to Voss, Etym. s. h. v.; Analog. 4, 21, and Hand, Turs. II. p. 175, from cui rei; cf.:

quoi rei,

Plaut. Poen. 2, 33 ], = quam ob rem, for what reason, wherefore, why, to what purpose, from what motive.

Rel.:

duae causae sunt, cur tu frequentior in isto officio esse debeas quam nos,

Cic. Fam. 15, 20, 2; so,

causae, cur,

Quint. 11, 3, 16; and:

ea causa, cur,

id. 2, 3, 11:

non fuit causa, cur,

Cic. Rosc. Com. 16, 49; cf. id. Clu. 61, 169; so,

causa non esset, cur,

id. N. D. 3, 4, 9:

causa nulla est, cur,

id. Rosc. Am. 50, 146; id. de Or. 2, 45, 189:

nihil est causae, cur,

Quint. 11, 3, 59:

quae causa est, cur? etc.,

Cic. Lael. 13, 48:

quid est causae, cur, etc.,

id. Fl. 2, 5; id. de Or. 3, 48, 185; id. Fam. 2, 13, 2:

negare et adferre rationem cur negarent,

id. ib. 6, 8, 1:

id satis magnum esse argumentum dixisti, cur esse deos confiteremur,

id. N. D. 1, 23, 62;

so after argumenta,

id. ib. 3, 4, 10; id. Div. 1, 3, 5:

est vero cur quis Junonem laedere nolit,

Ov. M. 2, 518;

and with a negative: neque est, cur, etc.,

Plaut. Stich. 1, 1, 51:

non tamen est, cur,

Ov. H. 10, 144.- -And in dependent questions:

quid est, cur tu in isto loco sedeas?

Cic. Clu. 53, 147; id. Fin. 1, 10, 34; Liv. 21, 43, 12 et saep.:

ne cui sit vestrum mirum, cur, etc.,

Ter. Heaut. prol. 1 al.:

miror, cur me accusas,

Cic. Fam. 7, 27, 1; 5, 12, 30; id. Phil. 2, 20, 49 (v. miror, admiror, etc.):

quā in re primum illud reprehendo et accuso, cur, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 7, § 16:

quod me saepe accusas, cur hunc meum casum tam graviter feram,

id. Att. 3, 13, 2; 3, 12, 1; id. Sest. 37, 80; Hor. C. 1, 33, 3:

consules invasit, cur silerent,

Tac. A. 6, 4.—

Pregn., = cujus causā, propter quod, on account of which, by reason of which:

quid ergo accidit, cur consilium mutarem?

Cic. Fam. 2, 16, 10:

quid obstat, cur non verae fiant,

Ter. And. 1, 1, 76:

fecerit aliquid Philippus, cur adversus eum... hoc decerneremus: quid Perseus meruit... cur soli omnium hostes ei simus?

Liv. 41, 24, 11 Weissenb. ad loc.:

Caedicius negare, se commissurum, cur sibi... quisquam imperium finiret,

id. 5, 46, 6; 10, 18, 14; Suet. Calig. 15; Ov. Am. 1, 3, 2:

quid Aristides commisisset, cur tantā poenā dignus duceretur,

Nep. Arist. 1, 3:

multa quidem dixi, cur excusatus abirem,

Hor. Ep. 1, 9, 7.—

Interrog.: Ag. Quor mi haec irata est? Mi. Quor haec irata est tibi? Quor ego id curem? Plaut. Poen. 1, 2, 143 sq.:

quor perdis adulescentem nobis? quor amat? Quor potat?

Ter. Ad. 1, 1, 36 sq.; cf.:

quid agis? quor te is perditum?

id. And. 1, 1, 107:

quor non introëo in nostram domum?

Plaut. Am. 1, 1, 253; Cic. Fam. 2, 18, 3:

quorsum tan dem, aut cur ista quaeris?

id. Leg. 1, 1, 4: Er. Jube tibi agnum huc adferri propere pinguem. He. Quor? Er. Ut sacrufices, Plaut. Capt. 4, 2, 82: Me. Non possum. Ch. Quor non? Ter. Heaut. 1, 1, 111:

cur ego plebeios magistratus... video, etc.,

Liv. 2, 34, 9; 6, 15, 12.—In the poets sometimes placed after one or more words of a clause:

stratege noster, quor hic cessat cantharus?

Plaut. Stich. 5, 4, 28:

obsequium ventris mihi perniciosius est cur?

Hor. S. 2, 7, 104; 2, 3, 187.—

Esp.

Pregn.

Implying censure, indignation, remonstrance, etc.:

quor id aussu's facere?

Plaut. Ps. 1, 3, 114:

cur es ausus subigitare, etc.,

id. Mil. 5, 9; id. Men. 3, 2, 28:

sed quid ego? quor me excrucio? quor me macero?

Ter. And. 5, 3, 15:

cur imperium illi, aut cur illo modo prorogatum est,

Cic. Att. 7, 3, 4; id. Div. 2, 30, 65:

cur me querelis exanimas tuis?

Hor. C. 2, 17, 1.—

Implying grief, sorrow, and, with negatives, desire, etc.: eheu me miserum, quor non aut istaec mihi Aetas et formast, etc., Ter. Hec. 1, 1, 17:

heu me miserum, cur senatum cogor reprehendere?

Cic. Phil. 7, 4, 14; id. Fam. 2, 7, 5; id. Att. 2, 19, 1:

cur ego tecum non sum?

id. ib. 16, 6, 2.—

With potential subj., in excusing, deprecating censure, etc.:

quor ego apud te mentiar?

Plaut. Poen. 1, 1, 24; id. Most. 2, 2, 24:

cur hunc tam temere quisquam ab officio discessurum judicaret?

Caes. B. G. 1, 40: pro urbis salute, cur non omnibus facultatibus, quas habemus, utamur, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 15; Cic. Cael. 29, 68 al.—

Emphatic after si, cum, etc., implying a logical conclusion:

tum id si falsum fuerat, filius quor non refellit?

Ter. Phorm. 2, 3, 53:

nam, si res publica defenditur, cur ea consule isto ipso defensa non est?

Cic. Att. 7, 3, 4; cf.:

fac esse distentam... cur tam multos deos nihil agere patitur?

id. N. D. 3, 39, 93:

cur autem quidquam ignoraret animus hominis, si esset deus?

id. ib. 1, 11, 28; Nep. Eum. 11, 4; Ov. F. 1, 257.—

Strengthened by particles of inference: nam, enim, igitur, etc.: Am. Pestis te tenet. So. Nam quor istuc Dicis? Plaut. Am. 2, 1, 31:

nam cur me miseram verberas?

id. Aul. 1, 1, 3:

quor simulas igitur?

Ter. And. 1, 1, 21:

cur enim, inquies, etc.,

Cic. Ac. 2, 17, 55; Suet. Calig. 34; id. Claud. 4; v. Hand, Turs. II. pp. 175- 183.

excūsātĭo ( excuss-), ōnis, f. [excuso], an excusing, excuse (freq. and class.); constr. with obj. or subj. gen., absol., with cur, quominus, etc.

With gen. obj.:

peccati,

Cic. Lael. 11, 37:

intermissionis litterarum,

id. Fam. 16, 25:

valent apud me excusationes injuriae tuae,

id. Sull. 16, 47.—

With gen. subj.:

pauci ejusdem generis addit cum excusatione Pompeii conjuncta (shortly before: velle Pompeium se Caesari purgatum),

Caes. B. C. 1, 8, 4.—With both constructions:

excusatio Ser. Sulpicii legationis obeundae,

Cic. Phil. 9, 4, 8.—

With a causal gen. (freq.):

hic dies summa'st apud me inopiae excusatio,

Plaut. As. 3, 1, 31:

excusatio vel pietatis, vel necessitatis, vel aetatis,

Cic. Cael. 1, 2; cf.

adolescentiae,

id. ib. 18, 43:

me neque honoris neque aetatis excusatio vindicat a labore,

id. Sull. 9, 26:

aetatis,

Caes. B. C. 1, 85, 9:

valetudinis,

Cic. Pis. 6, 13:

oculorum,

id. de Or. 2, 68, 275: [p. 681] familiaris funeris, id. Rab. Perd. 3, 8:

amicitiae,

id. Lael. 12, 43:

necessitatis,

id. Rab. Post. 10, 27:

summae stultitiae,

id. Caecin. 11, 30 et saep.—

Absol.:

turpis enim excusatio est si quis contra rem publicam se amici causa fecisse fateatur,

Cic. Lael. 12, 40:

illa perfugia, quae sumunt sibi ad excusationem,

id. Rep. 1, 5:

(Sappho) dat tibi justam excusationem,

id. Verr. 2, 4, 57, § 126:

libenter Caesar petentibus Aeduis dat veniam excusationemque accipit,

Caes. B. G. 6, 4, 3:

triduum disputationibus excusationibusque extrahitur,

id. B. C. 1, 33, 3 et saep.—

With cur and quominus:

accipio excusationem tuam, qua usus es, cur, etc.,

Cic. Fam. 4, 4, 1:

nemini civi ullam, quominus adesset, satis justam excusationem esse visam,

id. Pis. 15, 36.—

With acc. and inf.:

habent excusationem legitimam, exsilii causa solum vertisse nec esse postea restitutos,

id. Phil. 5, 5, 14.—

With kindr. accus.:

ad excusandas excusationes in peccatis,

Vulg. Psa. 140, 4.—

Transf., a being excused, a release, discharge from any thing (post-class.):

tria onera tutelarum dant excusationem,

Dig. 27, 1 (De excusationibus), 3; cf.:

omnibus excusatio a tutela competit,

ib. 5 et saep. (vid. the whole title).

excūsātĭo ( excuss-), ōnis, f. [excuso], an excusing, excuse (freq. and class.); constr. with obj. or subj. gen., absol., with cur, quominus, etc.

With gen. obj.:

peccati,

Cic. Lael. 11, 37:

intermissionis litterarum,

id. Fam. 16, 25:

valent apud me excusationes injuriae tuae,

id. Sull. 16, 47.—

With gen. subj.:

pauci ejusdem generis addit cum excusatione Pompeii conjuncta (shortly before: velle Pompeium se Caesari purgatum),

Caes. B. C. 1, 8, 4.—With both constructions:

excusatio Ser. Sulpicii legationis obeundae,

Cic. Phil. 9, 4, 8.—

With a causal gen. (freq.):

hic dies summa'st apud me inopiae excusatio,

Plaut. As. 3, 1, 31:

excusatio vel pietatis, vel necessitatis, vel aetatis,

Cic. Cael. 1, 2; cf.

adolescentiae,

id. ib. 18, 43:

me neque honoris neque aetatis excusatio vindicat a labore,

id. Sull. 9, 26:

aetatis,

Caes. B. C. 1, 85, 9:

valetudinis,

Cic. Pis. 6, 13:

oculorum,

id. de Or. 2, 68, 275: [p. 681] familiaris funeris, id. Rab. Perd. 3, 8:

amicitiae,

id. Lael. 12, 43:

necessitatis,

id. Rab. Post. 10, 27:

summae stultitiae,

id. Caecin. 11, 30 et saep.—

Absol.:

turpis enim excusatio est si quis contra rem publicam se amici causa fecisse fateatur,

Cic. Lael. 12, 40:

illa perfugia, quae sumunt sibi ad excusationem,

id. Rep. 1, 5:

(Sappho) dat tibi justam excusationem,

id. Verr. 2, 4, 57, § 126:

libenter Caesar petentibus Aeduis dat veniam excusationemque accipit,

Caes. B. G. 6, 4, 3:

triduum disputationibus excusationibusque extrahitur,

id. B. C. 1, 33, 3 et saep.—

With cur and quominus:

accipio excusationem tuam, qua usus es, cur, etc.,

Cic. Fam. 4, 4, 1:

nemini civi ullam, quominus adesset, satis justam excusationem esse visam,

id. Pis. 15, 36.—

With acc. and inf.:

habent excusationem legitimam, exsilii causa solum vertisse nec esse postea restitutos,

id. Phil. 5, 5, 14.—

With kindr. accus.:

ad excusandas excusationes in peccatis,

Vulg. Psa. 140, 4.—

Transf., a being excused, a release, discharge from any thing (post-class.):

tria onera tutelarum dant excusationem,

Dig. 27, 1 (De excusationibus), 3; cf.:

omnibus excusatio a tutela competit,

ib. 5 et saep. (vid. the whole title).

cūr (old orthog. quor; cf. Vel. Long. p. 2236 P.; and in MSS. sometimes cor, v. Lachm. ad Lucr. II. p. 171 sq.), adv. [contr. from quare; cf. Vel. Long. p. 2231 P. and the letter C; acc. to Voss, Etym. s. h. v.; Analog. 4, 21, and Hand, Turs. II. p. 175, from cui rei; cf.:

quoi rei,

Plaut. Poen. 2, 33 ], = quam ob rem, for what reason, wherefore, why, to what purpose, from what motive.

Rel.:

duae causae sunt, cur tu frequentior in isto officio esse debeas quam nos,

Cic. Fam. 15, 20, 2; so,

causae, cur,

Quint. 11, 3, 16; and:

ea causa, cur,

id. 2, 3, 11:

non fuit causa, cur,

Cic. Rosc. Com. 16, 49; cf. id. Clu. 61, 169; so,

causa non esset, cur,

id. N. D. 3, 4, 9:

causa nulla est, cur,

id. Rosc. Am. 50, 146; id. de Or. 2, 45, 189:

nihil est causae, cur,

Quint. 11, 3, 59:

quae causa est, cur? etc.,

Cic. Lael. 13, 48:

quid est causae, cur, etc.,

id. Fl. 2, 5; id. de Or. 3, 48, 185; id. Fam. 2, 13, 2:

negare et adferre rationem cur negarent,

id. ib. 6, 8, 1:

id satis magnum esse argumentum dixisti, cur esse deos confiteremur,

id. N. D. 1, 23, 62;

so after argumenta,

id. ib. 3, 4, 10; id. Div. 1, 3, 5:

est vero cur quis Junonem laedere nolit,

Ov. M. 2, 518;

and with a negative: neque est, cur, etc.,

Plaut. Stich. 1, 1, 51:

non tamen est, cur,

Ov. H. 10, 144.- -And in dependent questions:

quid est, cur tu in isto loco sedeas?

Cic. Clu. 53, 147; id. Fin. 1, 10, 34; Liv. 21, 43, 12 et saep.:

ne cui sit vestrum mirum, cur, etc.,

Ter. Heaut. prol. 1 al.:

miror, cur me accusas,

Cic. Fam. 7, 27, 1; 5, 12, 30; id. Phil. 2, 20, 49 (v. miror, admiror, etc.):

quā in re primum illud reprehendo et accuso, cur, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 7, § 16:

quod me saepe accusas, cur hunc meum casum tam graviter feram,

id. Att. 3, 13, 2; 3, 12, 1; id. Sest. 37, 80; Hor. C. 1, 33, 3:

consules invasit, cur silerent,

Tac. A. 6, 4.—

Pregn., = cujus causā, propter quod, on account of which, by reason of which:

quid ergo accidit, cur consilium mutarem?

Cic. Fam. 2, 16, 10:

quid obstat, cur non verae fiant,

Ter. And. 1, 1, 76:

fecerit aliquid Philippus, cur adversus eum... hoc decerneremus: quid Perseus meruit... cur soli omnium hostes ei simus?

Liv. 41, 24, 11 Weissenb. ad loc.:

Caedicius negare, se commissurum, cur sibi... quisquam imperium finiret,

id. 5, 46, 6; 10, 18, 14; Suet. Calig. 15; Ov. Am. 1, 3, 2:

quid Aristides commisisset, cur tantā poenā dignus duceretur,

Nep. Arist. 1, 3:

multa quidem dixi, cur excusatus abirem,

Hor. Ep. 1, 9, 7.—

Interrog.: Ag. Quor mi haec irata est? Mi. Quor haec irata est tibi? Quor ego id curem? Plaut. Poen. 1, 2, 143 sq.:

quor perdis adulescentem nobis? quor amat? Quor potat?

Ter. Ad. 1, 1, 36 sq.; cf.:

quid agis? quor te is perditum?

id. And. 1, 1, 107:

quor non introëo in nostram domum?

Plaut. Am. 1, 1, 253; Cic. Fam. 2, 18, 3:

quorsum tan dem, aut cur ista quaeris?

id. Leg. 1, 1, 4: Er. Jube tibi agnum huc adferri propere pinguem. He. Quor? Er. Ut sacrufices, Plaut. Capt. 4, 2, 82: Me. Non possum. Ch. Quor non? Ter. Heaut. 1, 1, 111:

cur ego plebeios magistratus... video, etc.,

Liv. 2, 34, 9; 6, 15, 12.—In the poets sometimes placed after one or more words of a clause:

stratege noster, quor hic cessat cantharus?

Plaut. Stich. 5, 4, 28:

obsequium ventris mihi perniciosius est cur?

Hor. S. 2, 7, 104; 2, 3, 187.—

Esp.

Pregn.

Implying censure, indignation, remonstrance, etc.:

quor id aussu's facere?

Plaut. Ps. 1, 3, 114:

cur es ausus subigitare, etc.,

id. Mil. 5, 9; id. Men. 3, 2, 28:

sed quid ego? quor me excrucio? quor me macero?

Ter. And. 5, 3, 15:

cur imperium illi, aut cur illo modo prorogatum est,

Cic. Att. 7, 3, 4; id. Div. 2, 30, 65:

cur me querelis exanimas tuis?

Hor. C. 2, 17, 1.—

Implying grief, sorrow, and, with negatives, desire, etc.: eheu me miserum, quor non aut istaec mihi Aetas et formast, etc., Ter. Hec. 1, 1, 17:

heu me miserum, cur senatum cogor reprehendere?

Cic. Phil. 7, 4, 14; id. Fam. 2, 7, 5; id. Att. 2, 19, 1:

cur ego tecum non sum?

id. ib. 16, 6, 2.—

With potential subj., in excusing, deprecating censure, etc.:

quor ego apud te mentiar?

Plaut. Poen. 1, 1, 24; id. Most. 2, 2, 24:

cur hunc tam temere quisquam ab officio discessurum judicaret?

Caes. B. G. 1, 40: pro urbis salute, cur non omnibus facultatibus, quas habemus, utamur, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 15; Cic. Cael. 29, 68 al.—

Emphatic after si, cum, etc., implying a logical conclusion:

tum id si falsum fuerat, filius quor non refellit?

Ter. Phorm. 2, 3, 53:

nam, si res publica defenditur, cur ea consule isto ipso defensa non est?

Cic. Att. 7, 3, 4; cf.:

fac esse distentam... cur tam multos deos nihil agere patitur?

id. N. D. 3, 39, 93:

cur autem quidquam ignoraret animus hominis, si esset deus?

id. ib. 1, 11, 28; Nep. Eum. 11, 4; Ov. F. 1, 257.—

Strengthened by particles of inference: nam, enim, igitur, etc.: Am. Pestis te tenet. So. Nam quor istuc Dicis? Plaut. Am. 2, 1, 31:

nam cur me miseram verberas?

id. Aul. 1, 1, 3:

quor simulas igitur?

Ter. And. 1, 1, 21:

cur enim, inquies, etc.,

Cic. Ac. 2, 17, 55; Suet. Calig. 34; id. Claud. 4; v. Hand, Turs. II. pp. 175- 183.